Agogiek (wetenschap)
Agogiek is de leer van het doen veranderen van mensen. Deze sociale wetenschap bestudeert hoe mensen veranderen en geeft aanwijzingen over de manier waarop deze veranderingsprocessen kunnen worden beïnvloed en begeleid. Agogiek geeft voorschriften rond het interveniëren in menselijke veranderingsprocessen. Agogie verwijst naar de activiteit zelf van het interveniëren in veranderingsprocessen, het agogisch handelen op zich. Agologie is de wetenschap die studie en onderzoek omtrent agogie en agogiek verricht
Sociale agogiek is de "praktijktheorie van het professioneel interveniëren in psycho-sociale veranderingsprocessen". De verandering kan exagogisch (hulpverlening), anagogisch (vorming) of catagogisch (preventie) zijn. Het resultaat kan incidenteel & productgericht zijn (het invullen van een document voor kinderbijslag) of structureel & procesgericht (de cliënt wordt versterkt in zijn probleemoplossende vaardigheid).
Om de verandering mogelijk te maken hanteert de sociaal-agoog interactieve communicatie, relatie-opbouw en gesprekstechnieken (die ofwel vertrouwen opbouwen ofwel aanzetten tot actie). Verandering komt er via het agogisch proces dat bestaat uit een reeks stappen: motivatie, diagnose, doelstellingen, strategiebepaling, uitvoering en evaluaties.
In de muziek spreekt men van agogiek wanneer een uitvoerder op grond van interpretatie ritmisch minuscule veranderingen doorvoert ten opzichte van de genoteerde partituur, of speelt met minieme tempoveranderingen. Zo kent de musicus 'agogische accenten', waarbij een toon een fractie verschoven gespeeld wordt ten opzichte van de tel waarop deze genoteerd staat. De musicus onderscheidt een vroeg en een laat agogisch accent. Agogische accenten zijn vooral van belang in barokmuziek op instrumenten die geen of weinig dynamiek kennen, zoals het orgel en het klavecimbel, echter ook op moderne instrumenten wordt dikwijls met agogiek gespeeld, afhankelijk van de stijl van de compositie.
Feitelijk behoren ook alle aangegeven tempoveranderingen als accelerando, rallentando en ritenuto tot het gebied der muzikale agogiek.
